Sự tiến hóa của Web3: Từ lý tưởng đến thực tế

Trong thế giới số, chúng ta đã chứng kiến hai lĩnh vực hoàn toàn khác nhau: Web2 và Web3. Web3, như một hệ sinh thái số mới nổi, được tạo ra ban đầu bởi những người tiên phong theo đuổi sự phi tập trung, tự do và tự trị. Ở giai đoạn đầu, lĩnh vực số này giống như một vùng đất hoang sơ chưa được khai thác, không có người cai trị, chỉ có những người đổi mới và xây dựng.

Theo thời gian, ranh giới giữa Web2 và Web3 dần trở nên mờ nhạt. Ban đầu, chỉ có một số ít nhà đầu tư từ Web2 chú ý đến thế giới mới này, họ bị thu hút bởi tiềm năng của nó. Những nhà đầu tư này quan sát kỹ lưỡng, phân tích các đặc điểm của lĩnh vực mới này, hiểu các quy tắc hoạt động của nó và nhận diện các tài nguyên có giá trị nhất.

Bitcoin, như một tài sản có giá trị nhất trong hệ sinh thái Web3, đã trở thành trọng tâm của đợt phát triển quy mô lớn đầu tiên. Đây là một nguồn tài nguyên số hiếm hoi, với quyền sở hữu rõ ràng, giá trị thực sự được nắm giữ bởi những người hiểu sâu về nguyên lý cơ bản của nó.

Khi những người tham gia sớm củng cố vị thế của họ và đảm bảo tài sản, họ bắt đầu hướng tầm nhìn đến những lĩnh vực rộng lớn hơn. Họ nhận ra tiềm năng của Web3 không chỉ dừng lại ở Bitcoin. Chẳng mấy chốc, họ bắt đầu mở rộng sang những vùng đất mới, như Ethereum, Solana, Polkadot và nhiều dự án blockchain khác.

Với sự xuất hiện của ngày càng nhiều dự án blockchain, cuộc cạnh tranh giành lấy tài nguyên mới trở nên gay gắt hơn. Ban đầu, không gian khối rất khan hiếm, các blockchain sớm hoạt động dưới những hạn chế nghiêm ngặt, mỗi giao dịch đều cần chiếm dụng không gian quý giá. Tính khan hiếm này đã đem lại giá trị lớn cho không gian khối. Tuy nhiên, khi cuộc cạnh tranh gia tăng, sự đổi mới cũng theo đó mà đến.

Phương thức tạo không gian blockchain hiệu quả hơn liên tục xuất hiện. Giải pháp lớp hai, công nghệ Rollup, blockchain mới nổi - mỗi đổi mới đều mang lại nhiều tài nguyên mới cho hệ sinh thái Web3. Những hàng hóa trước đây khan hiếm giờ trở nên tương đối phong phú.

Các nhà phát triển không còn cạnh tranh vì không gian hạn chế nữa, thay vào đó, họ đã tạo ra gần như vô hạn các nguồn tài nguyên mới để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng. Tuy nhiên, sự gia tăng đột ngột về không gian blockchain đã mang lại những hậu quả không lường trước được. Những tài nguyên từng quý giá giờ đây không còn khan hiếm nữa. Chi phí lưu trữ giao dịch - từng là yếu tố kinh tế quan trọng - giờ đây đã giảm đáng kể.

Mọi người kỳ vọng rằng không gian blockchain giá rẻ sẽ thu hút một lượng lớn người dùng Web2 chuyển sang, nhưng thực tế lại không như mong đợi. Người dùng Web2 có thái độ thận trọng khi bước vào thế giới Web3. Họ đã nghe nói về một số nhà mạo hiểm bị quyến rũ bởi những hứa hẹn về sự giàu có của Web3, nhưng cuối cùng lại gặp phải tổn thất. Tuy nhiên, một số người dùng Web2 vẫn bị cuốn hút bởi những câu chuyện làm giàu nhanh chóng và quyết định thử sức bước vào thế giới mới này.

Những người mới tham gia này tham gia vào hệ sinh thái Web3 bằng cách mua các loại token khác nhau, mỗi loại token đều hứa hẹn giá trị trong tương lai. Họ thực hiện giao dịch, đầu cơ, tạo ra doanh nghiệp, tin rằng họ đang ở giai đoạn đầu của cuộc cách mạng lớn tiếp theo.

Tuy nhiên, họ không nhận ra rằng các quy tắc của Web3 đã được những người tham gia đầu tiên và các nhà đầu tư mạnh mẽ thiết lập từ lâu. Mặc dù những quy tắc này không được ghi rõ, nhưng những người kiểm soát hệ sinh thái này đều hiểu rất rõ. Khi ngày càng nhiều người dùng Web2 tham gia, họ vô tình rơi vào một môi trường phức tạp. Độ phức tạp của Web3 là một thách thức lớn đối với nhiều người.

Các dự án blockchain mới liên tục xuất hiện, mỗi dự án đều có những quy tắc khác nhau, đồng thời cũng có nhiều trò lừa đảo giả dạng cơ hội. Các ông lớn kiểm soát dòng thông tin, thao túng thị trường, đẩy giá trị tài sản lên cao, đôi khi còn rút đi sự hỗ trợ dưới chân những người dùng mới không phòng bị.

Web3 đang dần biến thành một sân chơi cho những người biết cách kiếm lợi từ những người không biết gì. Ngay cả bây giờ, không gian blockchain vẫn rẻ hơn bao giờ hết, nhưng tốc độ áp dụng vẫn chậm. Giấc mơ về một cuộc di cư quy mô lớn từ Web2 sang Web3 dường như đang tan vỡ.

Các dự án blockchain mới hứa hẹn cung cấp trải nghiệm người dùng liền mạch, nhưng chúng luôn không đạt được mức độ quen thuộc và tiện lợi mà Web2 cung cấp. Những lời hứa về lợi nhuận nhanh chóng không đủ để thu hút đại chúng - người dùng Web2 đã chứng kiến quá nhiều đồng nghiệp của họ chịu tổn thất.

Họ đã chứng kiến toàn bộ hệ sinh thái bên trong Web3 trỗi dậy và sụp đổ chỉ trong một đêm, thấy được sự thăng trầm của tài sản trong chớp mắt. Người dùng bình thường do dự, khó có thể nhìn thấu được sự hỗn loạn này. Tuy nhiên, trong cơn biến động này, một thị trường giao dịch thịnh vượng đã xuất hiện.

Tài sản số của Web3 - token - đã trở thành trung tâm của nền kinh tế của nó. Mọi thứ đều có thể giao dịch. Mỗi dự án đều có tài sản riêng, tuyên bố giá trị độc đáo và cam kết tăng giá trị trong tương lai. Thị trường giao dịch hoạt động liên tục 24/7, bị thúc đẩy bởi sự đầu cơ, thao túng và lòng tham.

Một số dự án tạm thời phát triển mạnh, sau đó suy giảm khi sự chú ý chuyển hướng. Những đồng token mới được tạo ra mỗi ngày, bán cho người mua trả giá cao nhất, sau đó nhanh chóng được mua đi bán lại để kiếm lợi. Vòng tuần hoàn này dường như không có điểm dừng.

Khi những người tham gia bình thường đang vật lộn để sinh tồn, thì những người hưởng lợi thực sự từ Web3 lại phát triển mạnh mẽ. Các sàn giao dịch trở thành người gác cổng, kiểm soát sự lưu chuyển tài sản giữa Web2 và Web3. Họ thu lợi từ mỗi lần tiền vào ra. Các nhà tạo lập thị trường - những lực lượng bí mật quản lý tính thanh khoản - đảm bảo rằng mỗi giao dịch đều không bị bỏ qua và thu phí hoa hồng từ đó. Các nhà phát triển tiếp tục xây dựng, không nhất thiết để đổi mới, mà là để tạo ra nhiều tài sản có thể giao dịch hơn. Các nhà tiếp thị thì dệt nên những câu chuyện, xây dựng các narative, bán giấc mơ cho một làn sóng người dùng mới đầy hy vọng.

Mặt tối của Web3 là nó không còn thực sự phi tập trung theo nghĩa đen. Những lý tưởng về biên giới số tự do và mở đã bị thay thế bởi thực tế tàn khốc của vốn. Các quy tắc của trò chơi đã thay đổi.

Những lực lượng thống trị Web2 cũng đã thâm nhập vào Web3. Họ không chỉ tham gia vào đó mà còn định hình lại hệ sinh thái này để đáp ứng nhu cầu của chính mình. Do đó, Web3 tiếp tục mở rộng, trở thành một tiền tuyến không giới hạn của tài sản kỹ thuật số, đầu cơ và cơ hội thay đổi nhanh chóng.

Giấc mơ về sự phi tập trung thực sự vẫn tồn tại, nhưng đối với hầu hết mọi người, nó chỉ là một lý tưởng xa vời. Những người tham gia vẫn đến với hy vọng có thể kiếm được tài sản, nhưng cuối cùng, hầu hết mọi người ra đi với ít hơn so với khi họ đến.

Trong khi đó, những người nắm vững quy tắc hoạt động của hệ thống tiếp tục thu lợi, xây dựng và kiểm soát, đảm bảo rằng hệ sinh thái này vẫn do họ dẫn dắt. Tương lai của Web3 sẽ phụ thuộc vào khả năng của các thành viên tham gia trong việc tìm lại lý tưởng ban đầu, đạt được sự phi tập trung thực sự và tài chính bao trùm.