Phân tích tác động của việc tăng lãi suất yên và sự đảo ngược giao dịch bẫy lãi đến giá tài sản toàn cầu

Gần đây, hiện tượng hiếm thấy khi đồng đô la Mỹ, vàng và bitcoin đồng loạt giảm giá đã thu hút sự chú ý rộng rãi từ thị trường. Xu hướng bất thường này chủ yếu xuất phát từ quyết định tăng lãi suất của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản, dẫn đến sự đảo ngược trong giao dịch chênh lệch lãi suất yên.

Sự thắt chặt thanh khoản ngắn hạn dẫn đến biến động giá tài sản

Trong lịch sử, việc giá vàng và bitcoin tính bằng đô la Mỹ đồng thời giảm mạnh không phải là điều thường thấy. Thông thường, những tài sản này có mối quan hệ nghịch với chỉ số đô la Mỹ và thường có mối quan hệ thuận với nhau. Tuy nhiên, vào đầu tháng 8 năm 2024, mặc dù dữ liệu kinh tế Mỹ yếu kém và chỉ số đô la Mỹ giảm mạnh, giá vàng và bitcoin lại có sự sụt giảm đáng kể.

Hiện tượng này chủ yếu do việc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản rút lui khỏi kiểm soát đường cong lợi suất (YCC) và lần đầu tiên tăng lãi suất gây ra. Giao dịch bẫy đồng yên đã lâu nay luôn là một chiến lược quan trọng của các nhà đầu tư toàn cầu, tận dụng chênh lệch lãi suất giữa Nhật Bản và Mỹ để thu lợi. Việc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản tăng lãi suất bất ngờ lần này đã dẫn đến việc chênh lệch lãi suất Nhật-Mỹ thu hẹp nhanh chóng, khiến giao dịch bẫy mất đi sức hấp dẫn.

Để tránh bị thanh lý vị thế, nhiều nhà đầu tư buộc phải thanh lý các tài sản trú ẩn như vàng và bitcoin để có tính thanh khoản USD cho việc bổ sung ký quỹ. Quá trình này đã gây ra áp lực bán lớn trong ngắn hạn đối với bitcoin và vàng, từ đó dẫn đến hiện tượng hiếm hoi là chỉ số USD, vàng và bitcoin đồng thời giảm.

Bẫy lãi suất đảo ngược có ảnh hưởng lâu dài hạn chế đến giá tài sản

Từ dữ liệu lịch sử, ngoại trừ các tài sản liên quan đến Nhật Bản, sự đảo ngược của giao dịch chênh lệch lãi suất không có ảnh hưởng lâu dài đáng kể đến giá của các tài sản khác. Kể từ khi bong bóng kinh tế Nhật Bản vỡ vào những năm 90, thị trường toàn cầu đã trải qua năm đợt đảo ngược giao dịch chênh lệch lãi suất chính. Những sự kiện này chủ yếu ảnh hưởng đến tỷ giá yen và lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản, nhưng tác động đến thị trường chứng khoán toàn cầu thì không đồng nhất.

Những thách thức của nền kinh tế Nhật Bản

Có một mối quan hệ củng cố tuần hoàn giữa tỷ giá đồng yên và sự đảo chiều của giao dịch chênh lệch lãi suất. Việc ngân hàng trung ương tăng lãi suất dẫn đến việc chênh lệch lãi suất thu hẹp, đảo chiều giao dịch chênh lệch lãi suất; dòng vốn trở lại lại càng làm tăng giá đồng yên, làm suy yếu động lực giao dịch chênh lệch lãi suất, tạo thành một vòng tuần hoàn củng cố.

Việc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản tăng lãi suất lần này nhằm duy trì sự ổn định của sức mua đồng nội tệ, nhưng điều này có thể có ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế Nhật Bản. Mặc dù tỉ trọng thương mại nước ngoài của Nhật Bản trong GDP không cao, nhưng ảnh hưởng của nó lớn hơn nhiều so với những dữ liệu bề nổi. Xuất khẩu của Nhật Bản chủ yếu là hàng hóa chế tạo công nghiệp, đặc biệt là ngành công nghiệp ô tô, điều này không chỉ tạo ra nhiều cơ hội việc làm mà còn thúc đẩy sự phát triển kinh tế tổng thể thông qua hiệu ứng chuỗi cung ứng.

Sự gia tăng mạnh mẽ của tỷ giá yên có thể gây ra ảnh hưởng bất lợi cho các ngành công nghiệp then chốt của Nhật Bản như ô tô và bán dẫn, đặc biệt là trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gia tăng. Trong 30 năm qua, Nhật Bản đã cố gắng chống lại tình trạng giảm phát, và lập trường diều hâu mà ngân hàng trung ương thể hiện lần này chắc chắn đã phủ một lớp bóng mây lên triển vọng kinh tế ngắn hạn của Nhật Bản.

Tổng thể mà nói, quyết định tăng lãi suất của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản mặc dù gây ra sự biến động giá tài sản toàn cầu trong ngắn hạn, nhưng về lâu dài, tác động của nó có thể chủ yếu giới hạn trong nền kinh tế nội địa Nhật Bản. Đối với các nhà đầu tư toàn cầu, việc theo dõi sự phát triển tiếp theo của chính sách kinh tế Nhật Bản và tác động tiềm tàng của nó đối với thị trường tài chính quốc tế sẽ trở nên ngày càng quan trọng.