Thách thức và tương lai của Stablecoin: Suy nghĩ trong ba nghịch cảnh
Trong lĩnh vực tài sản kỹ thuật số, Stablecoin chắc chắn là một trong những đổi mới nổi bật nhất trong những năm gần đây. Chúng hứa hẹn sẽ gắn liền với các loại tiền tệ pháp định như đồng đô la Mỹ, xây dựng một "nơi trú ẩn" giá trị trong thế giới tiền điện tử đầy biến động, và dần trở thành cơ sở hạ tầng quan trọng cho tài chính phi tập trung và thanh toán toàn cầu. Giá trị thị trường của chúng đã tăng từ zero lên hàng trăm tỷ đô la, dường như báo hiệu sự trỗi dậy của một hình thức tiền tệ mới.
Tuy nhiên, ngay khi thị trường đang hoan hỉ, Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) đã đưa ra một cảnh báo nghiêm khắc trong báo cáo kinh tế của mình vào tháng 5 năm 2025. BIS đã chỉ ra rõ ràng rằng, stablecoin không phải là tiền tệ thực sự, và sự thịnh vượng bề ngoài của nó tiềm ẩn những rủi ro hệ thống có thể làm lung lay toàn bộ hệ thống tài chính. Kết luận này thúc đẩy chúng ta xem xét lại bản chất của stablecoin.
Bài viết này sẽ phân tích sâu về lý thuyết "ba cánh cửa" của tiền tệ mà báo cáo BIS đưa ra - tức là bất kỳ hệ thống tiền tệ nào đáng tin cậy cũng phải vượt qua ba thử thách: tính đơn nhất, tính linh hoạt và tính toàn vẹn. Chúng tôi sẽ kết hợp các trường hợp cụ thể để phân tích những khó khăn mà stablecoin phải đối mặt trước ba cánh cửa này, và bổ sung các yếu tố thực tế bên ngoài khung của BIS, cuối cùng thảo luận về hướng phát triển tương lai của việc số hóa tiền tệ.
Cửa đầu tiên: Nỗi khổ đơn nhất - Liệu Stablecoin có thể luôn "ổn định"?
"Tính đơn nhất" của tiền tệ là nền tảng của hệ thống tài chính hiện đại. Nó có nghĩa là vào bất kỳ thời điểm nào, ở bất kỳ địa điểm nào, giá trị của một đơn vị tiền tệ phải chính xác bằng giá trị danh nghĩa của một đơn vị khác. Nói một cách đơn giản, đó là "một đồng tiền luôn luôn là một đồng tiền". Sự đồng nhất giá trị này là điều kiện tiên quyết cho việc tiền tệ thực hiện ba chức năng cơ bản: đơn vị kế toán, phương tiện trao đổi và lưu trữ giá trị.
Lập luận cốt lõi của BIS cho rằng, cơ chế neo giá của stablecoin tồn tại khuyết điểm bẩm sinh, không thể đảm bảo một cách căn bản việc quy đổi 1:1 với tiền tệ pháp định ( như đô la ). Niềm tin của nó không đến từ tín dụng quốc gia, mà phụ thuộc vào uy tín thương mại của bên phát hành tư nhân, chất lượng và tính minh bạch của tài sản dự trữ, điều này khiến nó luôn phải đối mặt với rủi ro "tách rời".
BIS đã trích dẫn "Thời đại ngân hàng tự do" trong lịch sử như một lời cảnh báo. Vào thời điểm đó, các ngân hàng tư nhân được cấp phép bởi các bang của Hoa Kỳ có thể phát hành các tờ ngân phiếu riêng, lý thuyết có thể đổi ra kim loại quý, nhưng giá trị thực tế lại khác nhau tùy thuộc vào uy tín và khả năng thanh toán của ngân hàng phát hành. Tình trạng hỗn loạn này đã dẫn đến chi phí giao dịch rất cao, gây cản trở nghiêm trọng cho sự phát triển kinh tế. Theo BIS, ngày nay, stablecoin chính là phiên bản số của sự hỗn loạn lịch sử này.
Bài học gần đây đủ để chỉ ra vấn đề. Sự sụp đổ của stablecoin UST đã dẫn đến hàng chục tỷ đô la giá trị thị trường biến mất trong thời gian ngắn, minh họa rõ ràng sự yếu đuối của cái gọi là "ổn định". Ngay cả stablecoin dựa trên tài sản, cấu trúc, kiểm toán và tính thanh khoản của tài sản dự trữ cũng luôn bị nghi ngờ. Do đó, stablecoin đã gặp khó khăn trước cánh cửa đầu tiên của "tính đơn nhất".
Cánh cửa thứ hai: Nỗi đau của sự linh hoạt - "Cái bẫy đẹp" của 100% dự trữ
Nếu nói rằng "đặc tính đơn nhất" liên quan đến "chất" của tiền tệ, thì "tính linh hoạt" lại liên quan đến "khối lượng" của tiền tệ. "Tính linh hoạt" của tiền tệ chỉ khả năng của hệ thống tài chính trong việc tạo ra và thu hẹp tín dụng một cách linh động theo nhu cầu thực tế của hoạt động kinh tế. Đây là động cơ chính giúp nền kinh tế thị trường hiện đại có thể tự điều chỉnh và phát triển bền vững.
BIS chỉ ra rằng Stablecoin, đặc biệt là những Stablecoin tuyên bố có 100% tài sản thanh khoản chất lượng cao làm dự trữ, thực chất là một mô hình "ngân hàng hẹp". Mô hình này sử dụng hoàn toàn tiền của người dùng để giữ tài sản dự trữ an toàn, mà không cho vay. Mặc dù nghe có vẻ rất an toàn, nhưng nó hoàn toàn hy sinh "độ linh hoạt" của tiền tệ.
Dưới hệ thống ngân hàng truyền thống, khoản tiền gửi ban đầu có thể tạo ra nhiều tiền hơn thông qua việc tạo ra tín dụng, hỗ trợ cho hoạt động của nền kinh tế thực. Trong khi đó, trong hệ thống stablecoin, nguồn vốn bị "khóa" dưới dạng dự trữ, không thể được sử dụng cho vay, thiếu khả năng tự điều chỉnh và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Đặc điểm "không đàn hồi" này không chỉ hạn chế sự phát triển của chính nó, mà còn có thể gây ra tác động đối với hệ thống tài chính hiện tại. Nếu một lượng lớn tiền từ hệ thống ngân hàng chảy ra và chuyển sang nắm giữ Stablecoin, sẽ dẫn đến việc giảm lượng tiền mà ngân hàng có thể cho vay, khả năng tạo tín dụng bị thu hẹp, có thể gây ra sự thắt chặt tín dụng, làm tăng chi phí tài chính, cuối cùng ảnh hưởng đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như các hoạt động đổi mới cần được hỗ trợ tài chính nhất.
Cánh Cửa Thứ Ba: Thiếu Sự Toàn Vẹn - Cuộc Chơi Vĩnh Cửu Giữa Tính Ẩn Danh và Quản Lý
"Tính toàn vẹn" của tiền tệ là "mạng lưới an toàn" của hệ thống tài chính. Nó yêu cầu hệ thống thanh toán phải an toàn, hiệu quả và có khả năng phòng ngừa hiệu quả các hoạt động bất hợp pháp như rửa tiền, tài trợ khủng bố, và trốn thuế. Điều này đòi hỏi một khuôn khổ pháp lý vững chắc, phân định rõ ràng quyền và nghĩa vụ, cũng như khả năng thực thi quản lý mạnh mẽ, nhằm đảm bảo hoạt động tài chính hợp pháp và tuân thủ.
BIS cho rằng, kiến trúc công nghệ nền tảng của Stablecoin, đặc biệt là Stablecoin được xây dựng trên chuỗi công cộng, đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với "tính toàn vẹn" tài chính. Vấn đề cốt lõi nằm ở tính ẩn danh và đặc điểm phi tập trung, khiến các biện pháp quản lý tài chính truyền thống khó có thể hiệu quả.
Một giao dịch hàng triệu đô la ổn định có thể được chuyển từ một địa chỉ ẩn danh sang một địa chỉ ẩn danh khác chỉ trong vài phút, với phí giao dịch thấp. Mặc dù hồ sơ giao dịch được công khai trên chuỗi khối, nhưng việc liên kết các địa chỉ được tạo thành từ các ký tự ngẫu nhiên với các cá nhân hoặc thực thể trong thế giới thực lại vô cùng khó khăn. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển tiền bất hợp pháp xuyên biên giới, khiến cho các yêu cầu quản lý cốt lõi như "biết khách hàng của bạn" ( KYC ) và "chống rửa tiền" ( AML ) trở nên khó thực hiện.
So với, các chuyển khoản ngân hàng quốc tế truyền thống mặc dù có hiệu suất thấp hơn và chi phí cao hơn, nhưng mỗi giao dịch đều nằm trong mạng lưới giám sát chặt chẽ. Ngân hàng chuyển tiền, ngân hàng nhận tiền và các ngân hàng trung gian đều phải tuân thủ các luật và quy định của quốc gia của họ, xác minh danh tính của hai bên giao dịch và báo cáo các giao dịch nghi ngờ cho cơ quan quản lý.
Các đặc tính kỹ thuật của Stablecoin về cơ bản đã thách thức mô hình quản lý dựa trên các tổ chức trung gian. Đây chính là lý do mà các cơ quan quản lý toàn cầu luôn duy trì sự cảnh giác cao độ và liên tục kêu gọi đưa chúng vào khung quản lý toàn diện. Một hệ thống tiền tệ không thể ngăn chặn hiệu quả tội phạm tài chính, bất kể công nghệ của nó tiên tiến đến đâu, đều khó có thể nhận được sự tin tưởng cuối cùng từ xã hội và chính phủ.
Tuy nhiên, việc hoàn toàn đổ lỗi cho vấn đề "toàn vẹn" vào bản thân công nghệ có thể là một cách nhìn quá bi quan. Với sự trưởng thành ngày càng tăng của các công cụ phân tích dữ liệu trên chuỗi, cũng như việc dần triển khai các khung quy định toàn cầu, khả năng theo dõi các giao dịch stablecoin và thực hiện kiểm tra tuân thủ đang nhanh chóng được nâng cao. Trong tương lai, các stablecoin "thân thiện với quy định" hoàn toàn tuân thủ, có dự trữ minh bạch và thường xuyên được kiểm toán rất có thể trở thành xu hướng chính của thị trường. Khi đó, vấn đề "toàn vẹn" sẽ phần lớn được giảm thiểu thông qua sự kết hợp giữa công nghệ và quy định.
Suy nghĩ bổ sung: Thách thức thực tế ngoài khung BIS
Ngoài ba thách thức lớn về mặt kinh tế, stablecoin cũng không hoàn hảo về mặt kỹ thuật. Việc vận hành của nó phụ thuộc vào internet và mạng blockchain cơ sở. Nếu xảy ra sự cố gián đoạn mạng quy mô lớn, lỗi cáp quang dưới biển, mất điện diện rộng hoặc tấn công mạng có mục tiêu, toàn bộ hệ thống stablecoin có thể rơi vào tình trạng ngừng hoạt động hoặc thậm chí sụp đổ. Sự phụ thuộc tuyệt đối vào cơ sở hạ tầng bên ngoài này là một điểm yếu đáng kể khi so với hệ thống tài chính truyền thống.
Mối đe dọa lâu dài hơn đến từ sự đột phá của công nghệ tiên tiến. Ví dụ, sự trưởng thành của máy tính lượng tử có thể gây ra cú đánh chí mạng đối với hầu hết các thuật toán mã hóa khóa công khai hiện tại. Một khi hệ thống mã hóa bảo vệ an toàn cho khóa riêng tài khoản blockchain bị phá vỡ, nền tảng an ninh của toàn bộ thế giới tài sản kỹ thuật số sẽ không còn tồn tại. Mặc dù điều này hiện tại có vẻ còn xa vời, nhưng đối với một hệ thống tiền tệ nhằm hỗ trợ dòng chảy giá trị toàn cầu, đây là một nguy cơ an ninh cơ bản cần phải được nhìn nhận.
Sự trỗi dậy của Stablecoin đang cạnh tranh trực tiếp với các ngân hàng truyền thống để giành lấy nguồn lực cốt lõi nhất - tiền gửi. Xu hướng "tháo rời tài chính" này nếu tiếp tục mở rộng, sẽ làm suy yếu vị trí cốt lõi của các ngân hàng thương mại trong hệ thống tài chính, từ đó ảnh hưởng đến khả năng phục vụ nền kinh tế thực.
Điều đáng bàn sâu hơn là quá trình nhà phát hành stablecoin hỗ trợ giá trị của nó thông qua việc mua trái phiếu kho bạc Mỹ. Quá trình này không đơn giản như nghe có vẻ, mà có một điểm nghẽn chính: dự trữ của hệ thống ngân hàng. Nếu quy mô stablecoin tiếp tục mở rộng, việc mua trái phiếu kho bạc Mỹ với số lượng lớn sẽ dẫn đến việc tiêu hao quá mức dự trữ của hệ thống ngân hàng, khiến các ngân hàng phải đối mặt với áp lực thanh khoản và áp lực quy định. Do đó, nhu cầu về trái phiếu kho bạc Mỹ của stablecoin, quy mô tối đa của nó bị hạn chế bởi mức độ dồi dào của dự trữ hệ thống ngân hàng và các chính sách quy định, không thể tăng trưởng vô hạn.
Con đường tương lai của Stablecoin: Giữa "vây bắt" và "chiêu an"
Kết hợp cảnh báo thận trọng của BIS với nhu cầu thực tế của thị trường, tương lai của Stablecoin có vẻ đang đối mặt với một ngã ba đường. Nó vừa phải đối mặt với áp lực "bao vây" từ các cơ quan quản lý toàn cầu, vừa thấy khả năng được đưa vào hệ thống tài chính chính thống.
Tương lai của Stablecoin, về bản chất, là cuộc đấu tranh giữa "sự đổi mới hoang dã" của nó và yêu cầu cốt lõi của hệ thống tài chính hiện đại về "sự ổn định, an toàn, có thể kiểm soát". Thứ nhất mang lại khả năng nâng cao hiệu quả và tài chính bao trùm, trong khi thứ hai là nền tảng duy trì sự ổn định tài chính toàn cầu. Cách tìm ra sự cân bằng giữa hai yếu tố này là thách thức chung mà tất cả các nhà quản lý và người tham gia thị trường phải đối mặt.
Đối mặt với thách thức này, BIS đã đề xuất một giải pháp thay thế vĩ đại: một "sổ cái thống nhất" dựa trên tiền tệ ngân hàng trung ương, tiền gửi ngân hàng thương mại và trái phiếu chính phủ được "token hóa". Điều này về cơ bản là một chiến lược "chiêu hồi", nhằm hấp thụ những lợi thế của công nghệ token hóa như lập trình và thanh toán nguyên tử, nhưng vẫn đặt nó trên nền tảng tin cậy do ngân hàng trung ương dẫn dắt. Trong hệ thống này, đổi mới được hướng dẫn để diễn ra trong khuôn khổ được quản lý, vừa có thể tận hưởng lợi ích từ công nghệ, vừa đảm bảo sự ổn định tài chính.
Mặc dù BIS đã phác thảo một kế hoạch rõ ràng, nhưng lộ trình tiến hóa của thị trường thường phức tạp và đa dạng hơn. Tương lai của Stablecoin rất có thể sẽ thể hiện một xu hướng phân hóa:
Một phần các nhà phát hành Stablecoin sẽ tích cực chấp nhận quy định, đạt được sự minh bạch hoàn toàn về tài sản dự trữ, định kỳ tiếp nhận kiểm toán từ bên thứ ba, và tích hợp các công cụ AML/KYC tiên tiến. Các "Stablecoin tuân thủ" loại này có khả năng được tích hợp vào hệ thống tài chính hiện tại, trở thành công cụ thanh toán kỹ thuật số được quản lý hoặc phương tiện thanh toán cho tài sản token hóa.
Một phần khác của Stablecoin có thể lựa chọn hoạt động ở những khu vực có sự quản lý tương đối lỏng lẻo, tiếp tục phục vụ nhu cầu của các thị trường ngách cụ thể như tài chính phi tập trung và giao dịch xuyên biên giới rủi ro cao. Tuy nhiên, quy mô và ảnh hưởng của chúng sẽ bị hạn chế nghiêm ngặt, khó có thể trở thành chính thống.
"Ba cánh cửa" của stablecoin không chỉ làm lộ rõ các khuyết điểm cấu trúc của chính nó, mà còn như một tấm gương phản chiếu những thiếu sót của hệ thống tài chính toàn cầu hiện tại về hiệu quả, chi phí và khả năng tiếp cận. Báo cáo của BIS đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh, nhắc nhở chúng ta rằng không thể hy sinh sự ổn định tài chính để theo đuổi một cách mù quáng những đổi mới công nghệ. Nhưng đồng thời, nhu cầu thực sự của thị trường cũng nhắc nhở chúng ta rằng, trên con đường hướng tới hệ thống tài chính thế hệ tiếp theo, câu trả lời có thể không phải chỉ đen trắng. Sự tiến bộ thực sự có thể nằm ở việc kết hợp thận trọng giữa thiết kế từ "trên xuống" và đổi mới từ "dưới lên", tìm ra một con đường trung gian dẫn đến một tương lai tài chính hiệu quả hơn, an toàn hơn và toàn diện hơn giữa "bao vây" và "ưu đãi".
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
Thách thức ba chiều của Stablecoin: tính đơn nhất, tính linh hoạt và tính toàn vẹn
Thách thức và tương lai của Stablecoin: Suy nghĩ trong ba nghịch cảnh
Trong lĩnh vực tài sản kỹ thuật số, Stablecoin chắc chắn là một trong những đổi mới nổi bật nhất trong những năm gần đây. Chúng hứa hẹn sẽ gắn liền với các loại tiền tệ pháp định như đồng đô la Mỹ, xây dựng một "nơi trú ẩn" giá trị trong thế giới tiền điện tử đầy biến động, và dần trở thành cơ sở hạ tầng quan trọng cho tài chính phi tập trung và thanh toán toàn cầu. Giá trị thị trường của chúng đã tăng từ zero lên hàng trăm tỷ đô la, dường như báo hiệu sự trỗi dậy của một hình thức tiền tệ mới.
Tuy nhiên, ngay khi thị trường đang hoan hỉ, Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) đã đưa ra một cảnh báo nghiêm khắc trong báo cáo kinh tế của mình vào tháng 5 năm 2025. BIS đã chỉ ra rõ ràng rằng, stablecoin không phải là tiền tệ thực sự, và sự thịnh vượng bề ngoài của nó tiềm ẩn những rủi ro hệ thống có thể làm lung lay toàn bộ hệ thống tài chính. Kết luận này thúc đẩy chúng ta xem xét lại bản chất của stablecoin.
Bài viết này sẽ phân tích sâu về lý thuyết "ba cánh cửa" của tiền tệ mà báo cáo BIS đưa ra - tức là bất kỳ hệ thống tiền tệ nào đáng tin cậy cũng phải vượt qua ba thử thách: tính đơn nhất, tính linh hoạt và tính toàn vẹn. Chúng tôi sẽ kết hợp các trường hợp cụ thể để phân tích những khó khăn mà stablecoin phải đối mặt trước ba cánh cửa này, và bổ sung các yếu tố thực tế bên ngoài khung của BIS, cuối cùng thảo luận về hướng phát triển tương lai của việc số hóa tiền tệ.
Cửa đầu tiên: Nỗi khổ đơn nhất - Liệu Stablecoin có thể luôn "ổn định"?
"Tính đơn nhất" của tiền tệ là nền tảng của hệ thống tài chính hiện đại. Nó có nghĩa là vào bất kỳ thời điểm nào, ở bất kỳ địa điểm nào, giá trị của một đơn vị tiền tệ phải chính xác bằng giá trị danh nghĩa của một đơn vị khác. Nói một cách đơn giản, đó là "một đồng tiền luôn luôn là một đồng tiền". Sự đồng nhất giá trị này là điều kiện tiên quyết cho việc tiền tệ thực hiện ba chức năng cơ bản: đơn vị kế toán, phương tiện trao đổi và lưu trữ giá trị.
Lập luận cốt lõi của BIS cho rằng, cơ chế neo giá của stablecoin tồn tại khuyết điểm bẩm sinh, không thể đảm bảo một cách căn bản việc quy đổi 1:1 với tiền tệ pháp định ( như đô la ). Niềm tin của nó không đến từ tín dụng quốc gia, mà phụ thuộc vào uy tín thương mại của bên phát hành tư nhân, chất lượng và tính minh bạch của tài sản dự trữ, điều này khiến nó luôn phải đối mặt với rủi ro "tách rời".
BIS đã trích dẫn "Thời đại ngân hàng tự do" trong lịch sử như một lời cảnh báo. Vào thời điểm đó, các ngân hàng tư nhân được cấp phép bởi các bang của Hoa Kỳ có thể phát hành các tờ ngân phiếu riêng, lý thuyết có thể đổi ra kim loại quý, nhưng giá trị thực tế lại khác nhau tùy thuộc vào uy tín và khả năng thanh toán của ngân hàng phát hành. Tình trạng hỗn loạn này đã dẫn đến chi phí giao dịch rất cao, gây cản trở nghiêm trọng cho sự phát triển kinh tế. Theo BIS, ngày nay, stablecoin chính là phiên bản số của sự hỗn loạn lịch sử này.
Bài học gần đây đủ để chỉ ra vấn đề. Sự sụp đổ của stablecoin UST đã dẫn đến hàng chục tỷ đô la giá trị thị trường biến mất trong thời gian ngắn, minh họa rõ ràng sự yếu đuối của cái gọi là "ổn định". Ngay cả stablecoin dựa trên tài sản, cấu trúc, kiểm toán và tính thanh khoản của tài sản dự trữ cũng luôn bị nghi ngờ. Do đó, stablecoin đã gặp khó khăn trước cánh cửa đầu tiên của "tính đơn nhất".
Cánh cửa thứ hai: Nỗi đau của sự linh hoạt - "Cái bẫy đẹp" của 100% dự trữ
Nếu nói rằng "đặc tính đơn nhất" liên quan đến "chất" của tiền tệ, thì "tính linh hoạt" lại liên quan đến "khối lượng" của tiền tệ. "Tính linh hoạt" của tiền tệ chỉ khả năng của hệ thống tài chính trong việc tạo ra và thu hẹp tín dụng một cách linh động theo nhu cầu thực tế của hoạt động kinh tế. Đây là động cơ chính giúp nền kinh tế thị trường hiện đại có thể tự điều chỉnh và phát triển bền vững.
BIS chỉ ra rằng Stablecoin, đặc biệt là những Stablecoin tuyên bố có 100% tài sản thanh khoản chất lượng cao làm dự trữ, thực chất là một mô hình "ngân hàng hẹp". Mô hình này sử dụng hoàn toàn tiền của người dùng để giữ tài sản dự trữ an toàn, mà không cho vay. Mặc dù nghe có vẻ rất an toàn, nhưng nó hoàn toàn hy sinh "độ linh hoạt" của tiền tệ.
Dưới hệ thống ngân hàng truyền thống, khoản tiền gửi ban đầu có thể tạo ra nhiều tiền hơn thông qua việc tạo ra tín dụng, hỗ trợ cho hoạt động của nền kinh tế thực. Trong khi đó, trong hệ thống stablecoin, nguồn vốn bị "khóa" dưới dạng dự trữ, không thể được sử dụng cho vay, thiếu khả năng tự điều chỉnh và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Đặc điểm "không đàn hồi" này không chỉ hạn chế sự phát triển của chính nó, mà còn có thể gây ra tác động đối với hệ thống tài chính hiện tại. Nếu một lượng lớn tiền từ hệ thống ngân hàng chảy ra và chuyển sang nắm giữ Stablecoin, sẽ dẫn đến việc giảm lượng tiền mà ngân hàng có thể cho vay, khả năng tạo tín dụng bị thu hẹp, có thể gây ra sự thắt chặt tín dụng, làm tăng chi phí tài chính, cuối cùng ảnh hưởng đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như các hoạt động đổi mới cần được hỗ trợ tài chính nhất.
Cánh Cửa Thứ Ba: Thiếu Sự Toàn Vẹn - Cuộc Chơi Vĩnh Cửu Giữa Tính Ẩn Danh và Quản Lý
"Tính toàn vẹn" của tiền tệ là "mạng lưới an toàn" của hệ thống tài chính. Nó yêu cầu hệ thống thanh toán phải an toàn, hiệu quả và có khả năng phòng ngừa hiệu quả các hoạt động bất hợp pháp như rửa tiền, tài trợ khủng bố, và trốn thuế. Điều này đòi hỏi một khuôn khổ pháp lý vững chắc, phân định rõ ràng quyền và nghĩa vụ, cũng như khả năng thực thi quản lý mạnh mẽ, nhằm đảm bảo hoạt động tài chính hợp pháp và tuân thủ.
BIS cho rằng, kiến trúc công nghệ nền tảng của Stablecoin, đặc biệt là Stablecoin được xây dựng trên chuỗi công cộng, đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với "tính toàn vẹn" tài chính. Vấn đề cốt lõi nằm ở tính ẩn danh và đặc điểm phi tập trung, khiến các biện pháp quản lý tài chính truyền thống khó có thể hiệu quả.
Một giao dịch hàng triệu đô la ổn định có thể được chuyển từ một địa chỉ ẩn danh sang một địa chỉ ẩn danh khác chỉ trong vài phút, với phí giao dịch thấp. Mặc dù hồ sơ giao dịch được công khai trên chuỗi khối, nhưng việc liên kết các địa chỉ được tạo thành từ các ký tự ngẫu nhiên với các cá nhân hoặc thực thể trong thế giới thực lại vô cùng khó khăn. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển tiền bất hợp pháp xuyên biên giới, khiến cho các yêu cầu quản lý cốt lõi như "biết khách hàng của bạn" ( KYC ) và "chống rửa tiền" ( AML ) trở nên khó thực hiện.
So với, các chuyển khoản ngân hàng quốc tế truyền thống mặc dù có hiệu suất thấp hơn và chi phí cao hơn, nhưng mỗi giao dịch đều nằm trong mạng lưới giám sát chặt chẽ. Ngân hàng chuyển tiền, ngân hàng nhận tiền và các ngân hàng trung gian đều phải tuân thủ các luật và quy định của quốc gia của họ, xác minh danh tính của hai bên giao dịch và báo cáo các giao dịch nghi ngờ cho cơ quan quản lý.
Các đặc tính kỹ thuật của Stablecoin về cơ bản đã thách thức mô hình quản lý dựa trên các tổ chức trung gian. Đây chính là lý do mà các cơ quan quản lý toàn cầu luôn duy trì sự cảnh giác cao độ và liên tục kêu gọi đưa chúng vào khung quản lý toàn diện. Một hệ thống tiền tệ không thể ngăn chặn hiệu quả tội phạm tài chính, bất kể công nghệ của nó tiên tiến đến đâu, đều khó có thể nhận được sự tin tưởng cuối cùng từ xã hội và chính phủ.
Tuy nhiên, việc hoàn toàn đổ lỗi cho vấn đề "toàn vẹn" vào bản thân công nghệ có thể là một cách nhìn quá bi quan. Với sự trưởng thành ngày càng tăng của các công cụ phân tích dữ liệu trên chuỗi, cũng như việc dần triển khai các khung quy định toàn cầu, khả năng theo dõi các giao dịch stablecoin và thực hiện kiểm tra tuân thủ đang nhanh chóng được nâng cao. Trong tương lai, các stablecoin "thân thiện với quy định" hoàn toàn tuân thủ, có dự trữ minh bạch và thường xuyên được kiểm toán rất có thể trở thành xu hướng chính của thị trường. Khi đó, vấn đề "toàn vẹn" sẽ phần lớn được giảm thiểu thông qua sự kết hợp giữa công nghệ và quy định.
Suy nghĩ bổ sung: Thách thức thực tế ngoài khung BIS
Ngoài ba thách thức lớn về mặt kinh tế, stablecoin cũng không hoàn hảo về mặt kỹ thuật. Việc vận hành của nó phụ thuộc vào internet và mạng blockchain cơ sở. Nếu xảy ra sự cố gián đoạn mạng quy mô lớn, lỗi cáp quang dưới biển, mất điện diện rộng hoặc tấn công mạng có mục tiêu, toàn bộ hệ thống stablecoin có thể rơi vào tình trạng ngừng hoạt động hoặc thậm chí sụp đổ. Sự phụ thuộc tuyệt đối vào cơ sở hạ tầng bên ngoài này là một điểm yếu đáng kể khi so với hệ thống tài chính truyền thống.
Mối đe dọa lâu dài hơn đến từ sự đột phá của công nghệ tiên tiến. Ví dụ, sự trưởng thành của máy tính lượng tử có thể gây ra cú đánh chí mạng đối với hầu hết các thuật toán mã hóa khóa công khai hiện tại. Một khi hệ thống mã hóa bảo vệ an toàn cho khóa riêng tài khoản blockchain bị phá vỡ, nền tảng an ninh của toàn bộ thế giới tài sản kỹ thuật số sẽ không còn tồn tại. Mặc dù điều này hiện tại có vẻ còn xa vời, nhưng đối với một hệ thống tiền tệ nhằm hỗ trợ dòng chảy giá trị toàn cầu, đây là một nguy cơ an ninh cơ bản cần phải được nhìn nhận.
Sự trỗi dậy của Stablecoin đang cạnh tranh trực tiếp với các ngân hàng truyền thống để giành lấy nguồn lực cốt lõi nhất - tiền gửi. Xu hướng "tháo rời tài chính" này nếu tiếp tục mở rộng, sẽ làm suy yếu vị trí cốt lõi của các ngân hàng thương mại trong hệ thống tài chính, từ đó ảnh hưởng đến khả năng phục vụ nền kinh tế thực.
Điều đáng bàn sâu hơn là quá trình nhà phát hành stablecoin hỗ trợ giá trị của nó thông qua việc mua trái phiếu kho bạc Mỹ. Quá trình này không đơn giản như nghe có vẻ, mà có một điểm nghẽn chính: dự trữ của hệ thống ngân hàng. Nếu quy mô stablecoin tiếp tục mở rộng, việc mua trái phiếu kho bạc Mỹ với số lượng lớn sẽ dẫn đến việc tiêu hao quá mức dự trữ của hệ thống ngân hàng, khiến các ngân hàng phải đối mặt với áp lực thanh khoản và áp lực quy định. Do đó, nhu cầu về trái phiếu kho bạc Mỹ của stablecoin, quy mô tối đa của nó bị hạn chế bởi mức độ dồi dào của dự trữ hệ thống ngân hàng và các chính sách quy định, không thể tăng trưởng vô hạn.
Con đường tương lai của Stablecoin: Giữa "vây bắt" và "chiêu an"
Kết hợp cảnh báo thận trọng của BIS với nhu cầu thực tế của thị trường, tương lai của Stablecoin có vẻ đang đối mặt với một ngã ba đường. Nó vừa phải đối mặt với áp lực "bao vây" từ các cơ quan quản lý toàn cầu, vừa thấy khả năng được đưa vào hệ thống tài chính chính thống.
Tương lai của Stablecoin, về bản chất, là cuộc đấu tranh giữa "sự đổi mới hoang dã" của nó và yêu cầu cốt lõi của hệ thống tài chính hiện đại về "sự ổn định, an toàn, có thể kiểm soát". Thứ nhất mang lại khả năng nâng cao hiệu quả và tài chính bao trùm, trong khi thứ hai là nền tảng duy trì sự ổn định tài chính toàn cầu. Cách tìm ra sự cân bằng giữa hai yếu tố này là thách thức chung mà tất cả các nhà quản lý và người tham gia thị trường phải đối mặt.
Đối mặt với thách thức này, BIS đã đề xuất một giải pháp thay thế vĩ đại: một "sổ cái thống nhất" dựa trên tiền tệ ngân hàng trung ương, tiền gửi ngân hàng thương mại và trái phiếu chính phủ được "token hóa". Điều này về cơ bản là một chiến lược "chiêu hồi", nhằm hấp thụ những lợi thế của công nghệ token hóa như lập trình và thanh toán nguyên tử, nhưng vẫn đặt nó trên nền tảng tin cậy do ngân hàng trung ương dẫn dắt. Trong hệ thống này, đổi mới được hướng dẫn để diễn ra trong khuôn khổ được quản lý, vừa có thể tận hưởng lợi ích từ công nghệ, vừa đảm bảo sự ổn định tài chính.
Mặc dù BIS đã phác thảo một kế hoạch rõ ràng, nhưng lộ trình tiến hóa của thị trường thường phức tạp và đa dạng hơn. Tương lai của Stablecoin rất có thể sẽ thể hiện một xu hướng phân hóa:
Một phần các nhà phát hành Stablecoin sẽ tích cực chấp nhận quy định, đạt được sự minh bạch hoàn toàn về tài sản dự trữ, định kỳ tiếp nhận kiểm toán từ bên thứ ba, và tích hợp các công cụ AML/KYC tiên tiến. Các "Stablecoin tuân thủ" loại này có khả năng được tích hợp vào hệ thống tài chính hiện tại, trở thành công cụ thanh toán kỹ thuật số được quản lý hoặc phương tiện thanh toán cho tài sản token hóa.
Một phần khác của Stablecoin có thể lựa chọn hoạt động ở những khu vực có sự quản lý tương đối lỏng lẻo, tiếp tục phục vụ nhu cầu của các thị trường ngách cụ thể như tài chính phi tập trung và giao dịch xuyên biên giới rủi ro cao. Tuy nhiên, quy mô và ảnh hưởng của chúng sẽ bị hạn chế nghiêm ngặt, khó có thể trở thành chính thống.
"Ba cánh cửa" của stablecoin không chỉ làm lộ rõ các khuyết điểm cấu trúc của chính nó, mà còn như một tấm gương phản chiếu những thiếu sót của hệ thống tài chính toàn cầu hiện tại về hiệu quả, chi phí và khả năng tiếp cận. Báo cáo của BIS đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh, nhắc nhở chúng ta rằng không thể hy sinh sự ổn định tài chính để theo đuổi một cách mù quáng những đổi mới công nghệ. Nhưng đồng thời, nhu cầu thực sự của thị trường cũng nhắc nhở chúng ta rằng, trên con đường hướng tới hệ thống tài chính thế hệ tiếp theo, câu trả lời có thể không phải chỉ đen trắng. Sự tiến bộ thực sự có thể nằm ở việc kết hợp thận trọng giữa thiết kế từ "trên xuống" và đổi mới từ "dưới lên", tìm ra một con đường trung gian dẫn đến một tương lai tài chính hiệu quả hơn, an toàn hơn và toàn diện hơn giữa "bao vây" và "ưu đãi".