Şifreleme Varlıkları ve Ceza Hukuku: Özel Bir Bitcoin Soygun Olayı

Son yıllarda, şifreleme paraları Bitcoin, Ether gibi varlıklar giderek kamuoyunun dikkatini çekiyor. Bu dijital varlıklar kodlar ve veriler olarak görünse de, benzersiz değerleri, devredilebilirlikleri ve mülkiyet özellikleri nedeniyle aslında mülkün temel niteliklerini taşımaktadır. Çin'de, ilgili politikalar sanal paraların yasal para birimi olarak kullanılmasını veya spekülasyon yapılmasını yasaklasa da, yargı pratiğinde genellikle "belirli sanal ürünler" veya "veri temelli mülk" olarak görülmektedir.

Ceza adaletinde, sanal para ile ilgili vakaların sayısı her yıl artmakta olup, bu vakalar genellikle dolandırıcılık, hırsızlık ve bilgisayar suçları gibi türlere odaklanmaktadır. Ancak, sanal parayı elde etmek için doğrudan şiddet veya tehdit yöntemleri kullanarak gerçekleşen soygun vakaları pek yaygın değildir. 2021 yılında Jiangxi Yichun'da meydana gelen bir Bitcoin soygun olayı ((2022) Gan 09 Ceza Son 9 numaralı) kendine özgü yapısı ve karmaşıklığı nedeniyle, ceza uygulamalarında tipik bir örnek haline gelmiş ve şifreleme varlıklarının ceza davalarındaki nitelendirilmesi ve ceza belirlenmesi açısından önemli bir referans sağlamıştır.

Olayın Özeti: Başarısız bir Bitcoin soygun planı

2021 Mayıs'ta, kripto para spekülasyonlarından zarar eden Lai, Öğretmen Peng'in en az 5 Bitcoin'e (o sırada her biri yaklaşık 255.000 RMB değerindeydi) sahip olduğunu öğrendi ve soygun yapma düşüncesi doğdu. İnternet üzerinden bir çete kurdu ve birine katılmasını sağladı. İki kişi Yichun'da buluşarak bir otelde konakladılar ve detaylı bir soygun planı yaptılar: En az 4 kişiyi bir araya getirmeyi planladılar, Lai yatırım bahanesiyle hedefle görüşecek, diğerleri ise Bitcoin hesap şifresini kontrol edip talep edecekti.

Planı uygulamak için, Lai bir naylon bağlama ipi bile hazırladı ve diğer potansiyel ortaklarla iletişim kurmaya devam etti. Ancak, polis ipuçlarına dayanarak önceden müdahale etti ve 11 Mayıs öğleden sonra iki kişiyi suçüstü yakaladı, suç planı henüz uygulanmadan sona erdi.

İlk derece mahkemesi, iki kişinin soygun suçunu işlediğine karar vererek, Lai'ye üç yıl ve Xiang'a bir yıl hapis cezası verdi. İkinci derece mahkeme ise, davanın soygun hazırlık aşamasında olduğunu, gerçek bir zarara yol açmadığını ve Bitcoin'in değerinin belirlenmesinde tartışmalar bulunduğunu düşünerek, nihayetinde Lai'ye bir yıl altı ay, Xiang'a dokuz ay hapis cezası vererek ceza süresini önemli ölçüde azalttı.

Bitcoin’in Soyulması: Soygun Suçunun Hukuki Analizi

Bu davanın temel tartışması şudur: Bitcoin soygunu, Ceza Kanunu anlamında soygun suçunu oluşturur mu? Mahkemenin geçerli kararı olumlu bir yanıt vermiştir.

Bitcoin esasen bir dizi şifreleme verisidir, ancak değiştirilebilirlik, devredilebilirlik ve gerçek piyasa değerine sahip olması gibi özelliklere sahiptir ve bu da onu "genel mal" yönetiminin olasılıkları, transfer edilebilirlik ve değer özellikleriyle uyumlu hale getirir. İkinci mahkeme, ilgili politika belgelerine atıfta bulunarak Bitcoin'i "belirli sanal ürünler" ve yasal olarak korunan "veri tipi mülk" olarak nitelendirmiştir. Bu nedenle, Bitcoin'in gasp edilmesi, geleneksel nakit veya fiziksel bir nesnenin gasp edilmesi ile özünde hiçbir farkı yoktur; her ikisi de başkalarının mülkiyet menfaatine zarar vermektedir.

Bu davada suç eylemi henüz gerçekleştirilmemiş olmasına rağmen, sanık aletleri hazırlamış ve detaylı bir plan yapmış, böylece soygun suçunun hazırlık aşamasını oluşturmuştur. Mahkeme ilgili yargı içtihatlarına dayanarak, nihayetinde eyleminin soygun suçu oluşturduğunu tespit etmiş, ancak cezada indirim yapmıştır.

Sanal Para Suçlarının Cezalandırılmasında Değerlendirme: Mal Varlığı Değeri Belirlenmesi Anahtardır

Sanal para ile ilgili soygun davalarında, eylem şeklinin yanı sıra, mülk değerinin belirlenmesi de ceza tayininde önemli bir dayanak noktasıdır. Ancak, şifreleme varlıklarının değerini doğru bir şekilde tahmin etmek, yargı pratiğinde karşılaşılan bir zorluktur.

Birinci derece mahkeme, olay anındaki Bitcoin'in piyasa fiyatını temel alarak, davayı "özellikle büyük miktar" olarak değerlendirmiş ve ağır bir ceza vermiştir. Ancak ikinci derece mahkeme farklı bir görüş ileri sürmüştür: Öncelikle, dava icra aşamasına girmemiştir, dolayısıyla gerçek bir mal edinilmemiştir; ikincisi, ülkede yasal bir Bitcoin ticaret piyasası bulunmamaktadır ve fiyat belirleme standartları belirsizdir; son olarak, soygun suçunun mahkumiyeti, gerçek çalınan miktara dayanarak belirlenmeli, ancak planlama aşamasında değerin kesin olarak belirlenmesi zordur.

İkinci derece mahkeme, sanal para ve diğer şifreleme varlıklarının değer değerlendirmesinin "kayıpları telafi etme" ilkesine göre yapılması gerektiğini, yani mağdurun gerçek kaybının temel referans noktası olması gerektiğini vurguladı. Aşağıdaki faktörlere göz atabilirsiniz:

1. Mağdurun satın alma fiyatı (öncelikli olarak)
2. Olay anında işlem platformunun fiyatı
3. Çalıntı fiyatı (varsa)

Mahkeme ayrıca, ülkemizin Bitcoin'in para statüsünü tanımadığına rağmen, bireylerin sahip olmasını ve devretmesini yasaklamadığını belirtmiştir. Bu nedenle, mağdurun sanal varlıkları yasal olarak sahiplenmesi hukuki koruma altına alınmalıdır.

Sonunda, ikinci derece mahkeme, "miktarın büyük" olması sebebiyle cezayı artırmamaya, bunun yerine soygun hazırlık aşamasının tehlikesini, yöntemlerini ve mevcut riskleri dikkate alarak iki sanık hakkında nispeten hafif bir hüküm vermeye karar verdi. Bu, yargı organlarının yeni tür mülkiyet suçlarını ele alırken mantıklı ve temkinli bir tutum sergilediğini göstermektedir.

Sonuç: Şifreleme Varlıklarının Yasal Korumasının Gelecek Görünümü

Bu davanın kararı, sanal para ile ilgili soygun davalarına sadece rehberlik sağlamakla kalmamış, aynı zamanda şu mesajı da net bir şekilde iletmiştir: Sanal paranın mülkiyet niteliği, Çin ceza hukuku uygulamalarında geniş çapta kabul görmüştür.

Mevcut yasal çerçeve altında, Bitcoin gibi şifreleme varlıkları para niteliğine sahip olmasa da, mülk değerleri açıkça tanınmıştır. Dolandırıcılık, hırsızlık, bilgisayar sistemlerini yasa dışı kontrol etme, şantaj veya şiddetli soygun yoluyla, fail yasa dışı olarak sahiplenme amacıyla zarar verme eyleminde bulunduğu sürece, mülk suçları olarak işlenir.

Dijital ekonominin derinlemesine gelişimiyle birlikte, şifreleme varlıklarını içeren ceza davalarının daha çeşitli bir trend göstermesi muhtemeldir ve bu da yargı organlarına yeni zorluklar getirecektir. Gelecekte, hukuk sanal para birimlerinin hukuki niteliğini, piyasa değerleme standartlarını ve veri ile mülkiyet arasındaki sınırları daha da netleştirmelidir; daha birleştirici ve istikrarlı yargı kararları kuralları oluşturulmalıdır. Aynı zamanda, profesyoneller de ilgili hukuki sorunlarla daha iyi başa çıkabilmek için şifreleme alanındaki bilgilerini sürekli olarak öğrenmeli ve güncellemelidir.

Görülebilir ki, şifreleme varlıkları giderek daha fazla yasal tanınma ve koruma elde edecek ve herhangi bir şekilde sahiplerinin yasal haklarına tecavüz eden davranışlar, yasal olarak sert bir şekilde cezalandırılacaktır.