Bitcoin ekosisteminin Programlanabilirlik devrimi

Bitcoin, mevcut en iyi likiditeye ve en yüksek güvenliğe sahip blockchain olarak, bir Programlanabilirlik devrimi geçiriyor. İnscriptions teknolojisinin patlamasıyla birlikte, çok sayıda geliştirici BTC ekosistemine akın ediyor ve onun Programlanabilirlik ve ölçeklenebilirlik sorunlarına odaklanıyor. Sıfır bilgi kanıtları, veri kullanılabilirliği, yan zincir, rollup ve restaking gibi yenilikçi çözümler ile BTC ekosistemi yeni bir refah zirvesine ulaşarak bu boğa piyasasının ana odak noktası haline geliyor.

Ancak, birçok ölçeklenebilirlik çözümü Ethereum gibi akıllı sözleşme platformlarının deneyimlerini kullanmış, genellikle merkeziyetçi çapraz zincir köprülerine dayanmıştır ve bu, sistemin potansiyel bir zayıflığı haline gelmiştir. BTC'nin kendine özgü özelliklerine dayalı olarak tasarlanan çok az çözüm bulunmaktadır, bu da BTC'nin daha zayıf geliştirici deneyimi ile ilgilidir. BTC, çeşitli nedenlerden ötürü Ethereum gibi doğrudan akıllı sözleşmeleri çalıştıramaz:

1. BTC script dili güvenliği sağlamak için Turing tamlığını kısıtlamış, karmaşık akıllı sözleşmeleri yürütme yeteneğine sahip değildir.
2. BTC blok zinciri depolama, basit işlemler için tasarlanmıştır ve karmaşık akıllı sözleşmeler için optimize edilmemiştir.
3. BTC, akıllı sözleşimleri çalıştırmak için özel bir sanal makineden yoksundur.

Buna rağmen, son yıllarda BTC ağındaki birçok güncelleme, Programlanabilirlik artırma koşullarını yaratmıştır. 2017'deki SegWit, blok boyutu kısıtlamasını genişletti; 2021'deki Taproot güncellemesi, atomik değişim, çoklu imza cüzdanları gibi karmaşık işlemlerin daha verimli hale gelmesini sağlamak için toplu imza doğrulamasını gerçekleştirdi. 2022'de geliştirici Casey Rodarmor'un önerdiği "Ordinal Theory", BTC zincirine doğrudan durum bilgisi ve meta verileri yerleştirme konusunda yeni olanaklar sundu.

Şu anda, BTC programlanabilirliğini artıran projelerin çoğu, kullanıcıların köprüye güvenmesini gerektiren ikinci katman ağlarına dayanmaktadır (L2), bu da L2'nin kullanıcı ve likidite elde etmesinde ana engel olmaktadır. Ayrıca, BTC'nin yerel bir sanal makinesi veya programlanabilirliği yoktur, bu da L2 ile L1 arasındaki iletişimi ek güven varsayımları olmadan gerçekleştirmesine engel olmaktadır.

Bu sorunları çözmek için RGB, RGB++ ve Arch Network gibi projeler, BTC'nin yerel özelliklerinden yola çıkarak farklı yöntemlerle programlanabilirliğini artırmayı denemektedir:

1. RGB, durum değişikliklerini BTC'nin UTXO'sunda kaydeden, zincir dışı istemci doğrulaması ile akıllı sözleşme çözümü kullanıyor. Belirli bir gizlilik avantajına sahip olmasına rağmen, kullanımı karmaşık ve sözleşme birleştirilebilirliği eksik, bu nedenle gelişimi oldukça yavaş.

2. RGB++ RGB düşüncesine dayanan başka bir genişletme çözümüdür, hala UTXO bağlamına dayanmakta, ancak zinciri kendisini konsensüs sahibi bir istemci doğrulayıcı olarak kullanarak, meta veri varlıkları için çapraz zincir çözümü sunmakta ve herhangi bir UTXO yapılandırmasına sahip zincirlerin transferini desteklemektedir.

3. Arch Network, BTC için yerel akıllı sözleşme çözümü sunarak ZK sanal makinesi ve doğrulayıcı düğüm ağı oluşturur, işlemleri birleştirerek durum değişikliklerini ve varlık kayıtlarını BTC işlemlerinde kaydeder.

RGB, zincir dışı doğrulama yöntemiyle, token transfer doğrulamasını konsensüs katmanından zincir dışına taşır ve belirli işlemle ilgili istemciler tarafından doğrulanmasını sağlar. Bu yöntem, gizliliği ve verimliliği artırsa da, üçüncü tarafların görünürlüğünü zorlaştırarak işlemleri karmaşık ve geliştirilmesi zor hale getirir. RGB, her UTXO'nun yalnızca bir kez harcanabileceği tek seferlik mühürleme kavramını tanıtır; bu, oluşturulduğunda kilitlenmesi ve harcandığında açılması anlamına gelir ve böylece etkili bir durum yönetim mekanizması sağlar.

RGB++ Turing tam bir UTXO zinciri ( gibi CKB ) aracılığıyla zincir dışı verileri ve akıllı sözleşmeleri işler, güvenliği sağlamak için BTC ile homomorfik bağlama yoluyla. Tüm Turing tam UTXO zincirlerini destekleyerek çapraz zincir birlikte çalışabilirliğini ve varlık likiditesini artırır. RGB++ UTXO homomorfik bağlaması aracılığıyla köprü olmaksızın çapraz zincir işlemlerini gerçekleştirir, "sahte para" sorununu önler ve varlıkların gerçekliğini ve tutarlılığını garanti eder. Zincir üzerindeki doğrulama, istemci doğrulama sürecini basitleştirerek kullanıcı deneyimini optimize eder.

Arch Network, Arch zkVM ve doğrulayıcı düğüm ağından oluşur, akıllı sözleşmelerin güvenliğini ve gizliliğini sağlamak için sıfır bilgi kanıtları ve merkeziyetsiz doğrulayıcı ağı kullanır. Arch zkVM, akıllı sözleşmeleri yürütmek ve kanıtlar üretmek için RISC Zero ZKVM'yi kullanır, doğrulayıcı düğüm ağı ise bunları doğrular. Sistem, akıllı sözleşme durumunu State UTXO'larda kapsülleyerek UTXO modeline dayanmaktadır, Asset UTXO'lar ise Bitcoin veya diğer token'ları temsil eder. Doğrulayıcı ağ, ZKVM içeriğini doğrulamak için rastgele seçilen lider düğümleri kullanır, düğüm imzalarını birleştirmek için FROST imza şemasını kullanır ve nihayetinde işlemleri BTC ağına yayar.

Bu çözümler her biri kendi özelliklerine sahip, ancak hepsi UTXO'ya bağlanma fikrini sürdürüyor. UTXO'nun tek kullanımlık özelliği, akıllı sözleşmelerin durumunu kaydetmek için daha uygundur. Ancak, kullanıcı deneyimi kötü, onay gecikmeleri uzun ve düşük performans gibi sorunlarla karşı karşıyalar. RGB++, yüksek performanslı UTXO zincirini tanıtarak kullanıcı deneyimini iyileştirmiştir, ancak ek güvenlik varsayımlarını da beraberinde getirmiştir.

BTC topluluğuna daha fazla geliştirici katıldıkça, aktif olarak tartışılan op-cat yükseltme önerisi gibi daha fazla yenilikçi ölçeklendirme çözümü göreceğiz. BTC'nin yerel özelliklerine uygun çözümler dikkatle izlenmelidir; UTXO bağlama yöntemi, BTC ağını yükseltmeden BTC'nin programlanabilirlik kapasitesini genişletmenin en etkili yoludur. Kullanıcı deneyimi sorununu çözebildiği sürece, bu BTC akıllı sözleşme geliştirmesinde önemli bir sıçrama olacaktır.